ΕΡΕΥΝΑ
“Ἕν μόνον ἀγαθόν εἶναι, τήν ἐπιστήμην, καί ἕν μόνον κακόν, τήν ἀμαθίαν.”
Σωκράτης
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ιστορικό πλαίσιο. Κατά τη διάρκεια και λίγο μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον Μεγάλο Πόλεμο (στις δεκαετίες 1910-1920), η Ελλάδα βίωσε μια εισροή περισσότερων από 1,5 εκατομμυρίων Ελληνορθόδοξων από τη Μικρά Ασία, την Ανατολική Θράκη, την Καππαδοκία, τον Πόντο, τον Καύκασο, τη Βουλγαρία, τη Ρωσία και άλλα μέρη της διαλυόμενης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η απογραφή πληθυσμού του 1928 αποκάλυψε ότι περίπου ένας στους πέντε Έλληνες πολίτες είχε το καθεστώς του πρόσφυγα, ο οποίος έφτασε κυρίως μεταξύ 1920 και 1923. Σε πολλές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, οι πρόσφυγες πλειοψηφούσαν. Η ενσωμάτωση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία υπήρξε καθοριστικό και αναμφισβήτητα ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του ελληνικού κράτους.
Έρευνα. Μελετάμε τις συνέπειες του κατακλυσμιαίου αυτού γεγονότος για την ελληνική οικονομία και την πολιτεία χρησιμοποιώντας μεγάλα δεδομένα και εργαλεία της οικονομικής επιστήμης. Έχουμε παρουσιάσει το έργο μας σε κορυφαία πανεπιστήμια και ακαδημαϊκά συνέδρια. Επί του παρόντος ενσωματώνουμε τα σχόλια και βελτιώνουμε την οικονομετρική ανάλυση. Εξακολουθούμε επίσης να καθαρίζουμε και να επικαιροποιούμε τα υποκείμενα δεδομένα για να μειώσουμε το σφάλμα μέτρησης και να βελτιώσουμε την ποιότητα της ανάλυσης. Σχεδιάζουμε να δημοσιοποιήσουμε δύο ακαδημαϊκές εργασίες τους επόμενους μήνες.
Μεγάλα δεδομένα. Η εμπειρική μας ανάλυση χρησιμοποιεί δεδομένα που καταγράφουν την προέλευση και εγκατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα.
(i) Η απογραφή πληθυσμού του 1928. Αναφέρει τον αριθμό των προσφύγων και των γηγενών σε κάθενα από τους 11,000 οικισμούς.
(ii) Ονομαστικός κατάλογος αρχηγών οικογενειών προσφύγων που έλαβαν αγροτικό κλήρο. Η βάση δεδομένων καταγράφει την περιοχή όπου η κάθε οικογένεια έλαβε κλήρο μαζί με τον τόπο καταγωγής της.
(iii) Κατάλογος αστών προσφύγων. Παρέχει τα ονοματεπώνυμα των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν σε αστικά κέντρα. Περίπου το 50% του αρχικού καταλόγου είναι ψηφιοποιημένο. Δεν διαθέτουμε τον τόπο προέλευσης για τους αστούς πρόσφυγες, αλλά εργαζόμαστε γι' αυτό.
Επόμενα βήματα. Σχεδιάζουμε τους επόμενους μήνες να δημοσιεύσουμε τις ακόλουθες πληροφορίες:
(i) Χάρτες με τους συνοικισμούς των πόλεων στην Ελλάδα όπου εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες.
(ii) Αυτοματοποιημένη εφαρμογή που θα κατηγοριοποιεί επώνυμα σχετικά με την πιθανότητα να έχουν προσφυγική καταγωγή. Αυτό θα γίνεται με βάση μια μέθοδο μηχανικής μάθησης που εφαρμόσαμε στους εκλογικούς καταλόγους της Αθήνας το 1924.
(iii) Τα επαγγέλματα και οι ασχολίες των προσφύγων και των γηγενών στην Αθήνα στα μέσα του 1920.
(iv) Το περιεχόμενο και τα συναισθήματα για το σύνολο των ελληνικών τραγουδιών τα τελευταία 100 χρόνια (1920-2020) διακρίνοντας με βάση την προσφυγική ή μη καταγωγή του καλλιτέχνη.
ΑΡΘΡΑ
Σύνοψη αποτελεσμάτωνΟικονομικός αντίκτυπος - Refugees in the Mediterranean: Economic Consequences
Εξετάζουμε τις τοπικές και συνολικές επιπτώσεις της επανεγκατάστασης προσφύγων στην εκπαίδευση και την μετακίνηση από τη γεωργία στη μεταποίηση και τις υπηρεσίες τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα σε περίπου 11.000 οικισμούς (χωριά, πόλεις, και κωμοπόλεις). Η προκαταρκτική ανάλυση δείχνει ότι οι πρόσφυγες που εγκαθίστανται στην ύπαιθρο, ξεκινώντας με χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης από τους ντόπιους, γρήγορα καλύπτουν το χαμένο έδαφος και ξεπερνούν τις γειτνιάζουσες κοινότητες γηγενών. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, τα δεδομένα αποκαλύπτουν την άνθηση της κλωστοϋφαντουργίας, της μεταποίησης, και των προιόντων έντασης χαμηλού κεφαλαιουχικού εξοπλισμού καθώς και την έντονη μετακίνηση για εύρεση εργασίας τόσο στο εξωτερικό όσο και στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Συμμετέχουν
ΒΑΣΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Πολιτικός, κοινωνικός και πολιτιστικός αντίκτυπος - Songs, Identity, and Politics
Συλλέγοντας στοιχεία των τελευταίων 100 χρόνων ψηλαφούμε την πολιτική ταυτότητα των προσφυγικών γειτονιών στα ελληνικά αστικά κέντρα καθώς και την καλλιτεχνική τους έκφραση, όπως αποτυπώνεται στα τραγούδια των καλλιτεχνών προσφυγικής καταγωγής. Εφαρμόζουμε τεχνικές μηχανικής μάθησης και εξάγουμε το θέμα και το συναίσθημα του συνόλου των ελληνικών τραγουδιών, διακρίνοντας με βάση την προσφυγική καταγωγή του καλλιτέχνη. Τα προκαταρκτικά μας αποτελέσματα επαληθεύουν αλλά και ποσοτικοποιούν τη συντριπτική υποστήριξη των προσφύγων προς τους Φιλελεύθερους του Βενιζέλου. Ταυτόχρονα, όμως, συγκρίνοντας συνοικισμούς προσφυγικής εγκατάστασης με γειτονιές ντόπιων που ζουν σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων, ανακαλύπτουμε μια αύξηση των ποσοστών υπέρ του κομμουνιστικού κόμματος. Οι πολιτικές συγγένειες προς την Αριστερά διατηρήθηκαν και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1975. Η παρατηρούμενη πολιτική έκφραση κινείται παράλληλα με μια συγκεκριμένη καλλιτεχνική ταυτότητα. Συγκεκριμένα, κατά τη δεκαετία 1920-1940, τα τραγούδια των προσφύγων καλλιτεχνών περιστρέφονται γύρω από τη φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την κακοτυχία. Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρόλο που οι πρόσφυγες συγκλίνουν οικονομικά με τους γηγενείς, οι καλλιτέχνες που εντοπίζουν την καταγωγή τους στους βίαια μετατοπισμένους της Μικρασιατικής Καταστροφής, συνεχίζουν να δημιουργούν τραγούδια που εξυμνούν την επιμονή, την κοινωνική δικαιοσύνη και την ισότητα αποκαλύπτοντας έναν πιθανό μηχανισμό μετάδοσης της προσφυγικής ταυτότητας διαγενεακά.
